Opiekun medyczny. Jakie są motywacje do pracy w zawodzie oraz perspektywy?

Opieka nad przewlekle chorymi i starszymi przebywającymi w instytucjach ochrony zdrowia i pomocy społecznej jest niewystarczająca, a domowa opieka wymaga nowych rozwiązań z udziałem zespołu opiekuńczego i pomocników nieformalnych. Kształcenie w zawodzie opiekun medyczny jest jedną z odpowiedzi na potrzebę zmian w sprawowaniu opieki nad przewlekle chorymi i niesamodzielnymi pacjentami.

Dzięki działaniom Ministerstwa Zdrowia i Ministerstwa Edukacji Narodowej nowy zawód „opiekun medyczny” został wprowadzony do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego stanowiącej załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. Nr 124, poz. 860).

Motywacja do pracy w zawodzie

Badania wśród osób, które podejmują naukę w tym zawodzie oraz poznanie ich motywacji do nauki, postaw wobec pracy w zespole terapeutycznym jest istotne dla planowania procesu kształcenia opiekunów medycznych.

Przyczyny tak znaczącej przewagi kobiet w badanej grupie należy upatrywać w tradycyjnie postrzeganej roli kobiety jako opiekunki. Podobne podziały występują np. w zawodzie pielęgniarki. Zawód pielęgniarki w publicznych zakładach opieki zdrowotnej jest wykonywany w ok. 98% przez kobiety, a niespełna 2% tej grupy zawodowej stanowią mężczyźni.

Za motywację uważa się całokształt układu motywów nadający ogólny kierunek działalności danej jednostki, organizujący jej sposoby zachowania się, postawy i reakcje uczuciowe, dążenie do określonych sytuacji i celów oraz unikanie innych. Motywacja określa potrzebę zachowań i ich zmian. Powodem podjęcia kształcenia na opiekuna medycznego jest chęć pracy w zawodzie, w którym będę pomagać drugiemu człowiekowi. Praca w zawodzie, w którym pomoc osobom chorym, opieka nad nimi wymaga nie tylko przyswojenia wiedzy, wprowadzania do codziennej praktyki etycznej, ale i pełnej empatii postawy, jest trudnym zadaniem, ale jednocześnie istotnym motywem.

Perspektywy zawodowe

W zespołowej opiece jest dużo możliwości pracy dla opiekunów medycznych: na oddziałach szpitalnych, w zakładach opiekuńczo-leczniczych, a także w środowisku domowym chorego. Świadczenie usług opiekuńczych w domu chorego wymaga szczególnej współpracy całego zespołu terapeutycznego, zaufania do wszystkich członków zespołu ze strony pacjenta i jego bliskich. W zespołowej opiece domowej ważna jest ponadto koordynacja opieki i kontrola jakości świadczonych usług realizowana przez odpowiednio przygotowanego koordynatora.

Od wielu lat stale maleje liczba pielęgniarek pracujących w polskich szpitalach oraz w opiece domowej. Oprócz utworzenia nowego zawodu, jakim jest opiekun medyczny, inną inicjatywą podejmowaną w tym zakresie i godną zauważenia jest promocja i tworzenie wolontariatu w ramach opieki instytucjonalnej i domowej oraz wsparcie opiekunów nieformalnych – bliskich osób ciężko chorych. Odpowiednio przygotowani wolontariusze mogą wesprzeć i uzupełnić opiekę sprawowaną przez zespoły, w tym pielęgniarki i opiekunów medycznych.

Natomiast sami opiekunowie medyczni mogliby podjąć się zadania tworzenia opartych na wolontariacie zespołów opiekuńczych w lokalnych środowiskach czy też instytucjach ochrony zdrowia i pomocy społecznej. Uzupełnienie ich kompetencji o zakres koordynatora wolontariatu może zaowocować rozwojem opieki na rzecz osób chorych w domach oraz opieki wyręczającej dla opiekunów nieformalnych.