Współpraca z lekarzami i pielęgniarkami: opiekun medyczny jako ważny członek zespołu terapeutycznego

Starzenie się społeczeństwa, wzrost liczby osób przewlekle chorych i starszych wymagających opieki stanowią wyzwanie dla systemu ochrony zdrowia i pomocy społecznej w Europie. Zagadnienie to zauważa się i analizuje także w Polsce: „populacja osób starszych powyżej 65 roku życia stanowi grupę liczącą prawie 5 mln ludzi. Wśród nich: około 2%  to osoby obłożnie chore stale pozostające w łóżku, 17% to ludzie mający poważne problemy w zakresie poruszania się w obrębie mieszkania. Osoby starsze przeciętnie chorują na 3–4 choroby przewlekłe” [1].

Jednocześnie od wielu lat stale maleje liczba pielęgniarek pracujących w polskich szpitalach oraz w opiece domowej. Utworzenie nowego zawodu, jakim jest opiekun medyczny, jest jedną z odpowiedzi na rosnące problemy związane z organizacją opieki nad osobami przewlekle chorymi i niesamodzielnymi w Polsce. 

Kim jest opiekun medyczny?

Opiekun medyczny to osoba profesjonalnie przygotowana do pomocy niesamodzielnemu choremu w zaspokajaniu jego podstawowych potrzeb życiowych oraz podtrzymaniu podstawowej aktywności fizycznej i intelektualnej.

Do zadań opiekuna medycznego należy rozpoznanie i zaspokajanie potrzeb osoby chorej i niesamodzielnej zgodnie z zaleceniem lekarza i pielęgniarki. Przy czym kompetencje opiekuna medycznego stanowią część kompetencji pielęgniarki, co pozwala z kolei na efektywniejsze wykorzystanie wysokospecjalistycznych umiejętności pielęgniarskich. W instytucjach oraz strukturach pomocy domowej liderem opieki długoterminowej powinna być właśnie pielęgniarka ściśle współpracująca z lekarzem.

Dołączenie opiekuna medycznego do organizacji zespołowej opieki nad chorymi nie powoduje wzrostu jej kosztów, a nawet poprzez zapobieganie zaostrzeniom przewlekłych chorób może znacząco je zmniejszyć. Wzrost efektywności opieki takiego zespołu zależy od wielu czynników. Jednym z nich jest zaangażowanie opiekunów w wykonywanie zawodowych obowiązków.

Rola opiekuna medycznego w zespole terapeutycznym

Zespół terapeutyczny zapewnia właściwą opiekę i bezpieczeństwo chorym tylko wówczas, gdy jego członkowie profesjonalnie współpracują, mają do siebie zaufanie, potrafią współpracować z chorym i jego bliskimi. Niezwykle pomocne jest tu prawidłowe określenie obowiązków i uprawnień opiekunów medycznych, a mogą one dotyczyć różnych aspektów wsparcia.

Współpraca z lekarzami.

Opiekun medyczny:

• pomaga w przygotowaniu się do wizyty u lekarza, w ubraniu się, przemieszczaniu się do gabinetu, a także może udzielić informacji na temat tego, jak przygotować się do badań i konsultacji;

• może zgłaszać lekarzowi wszelkie zmiany w stanie pacjenta, które zauważy podczas obserwacji;

• może pomagać w realizacji zleceń lekarskich, np. podawaniu leków lub wykonywaniu zabiegów pielęgnacyjnych, o ile ma do tego odpowiednie kwalifikacje;

• może udzielać lekarzowi informacji na temat stylu życia pacjenta, preferencji i reakcji na leczenie, co pomaga w indywidualizacji terapii;

• pełni funkcję łącznika między pacjentem a lekarzem – może tłumaczyć pacjentowi zalecenia lekarza, rozwiewać wątpliwości, a także przekazywać lekarzowi pytania i obawy pacjenta.

Współpraca z pielęgniarkami.

Opiekun medyczny:

• współpracuje z pielęgniarkami w zakresie pielęgnacji pacjentów, np. podczas zabiegów pielęgnacyjnych lub zmian opatrunków;

• może wspierać pielęgniarki w realizacji planu leczenia, np. przygotowując pacjenta do zabiegów lub pomagając w zapewnieniu komfortu;

• może przekazywać pielęgniarkom informacje na temat stanu pacjenta, jego potrzeb i preferencji.

  
  

W praktyce rola opiekuna medycznego jest bardzo istotna, ponieważ to on często jest pierwszym kontaktem pacjenta z systemem opieki zdrowotnej, to dzięki niemu pacjent czuje się bezpieczny i wspierany, a lekarz otrzymuje istotne informacje o stanie pacjenta.

• Opiekun jest łącznikiem między pacjentem, a lekarzami i pielęgniarkami, przekazując i zbierając informacje.

• Wspiera pacjenta w codziennych czynnościach, co przyczynia się do poprawy jego jakości życia.

• Pomaga w tworzeniu przyjaznej atmosfery, co wpływa na komfort i bezpieczeństwo pacjenta.

• Może być również źródłem wsparcia emocjonalnego dla pacjenta i jego rodziny, zwłaszcza w trudnych sytuacjach.

Źródła:

[1] Werachowska I. et al., Opiekun medyczny nowym elementem zespołu terapeutycznego w opiece nad przewlekle chorymi i starszymi pacjentami, Problemy Pielęgniarstwa, 2013, tom 21, zeszyt nr 2, s. 235-241.