Jak prawidłowo karmić i nawadniać podopiecznego?

Technika karmienia, prawidłowy sposób podawania leków oraz techniki nawadniania podopiecznych to kluczowe umiejętności, które, mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa, komfortu oraz jak najwyższej jakości życia osobie, która z powodu wieku, choroby, niepełnosprawności lub innej przyczyny potrzebuje stałej lub częściowej pomocy.

Techniki karmienia

Sposób karmienia osób zależnych, czyli takich, które nie są w stanie samodzielnie spożywać posiłków, ma kluczowe znaczenie zarówno dla ich zdrowia fizycznego, jak i psychicznego. Prawidłowe karmienie to nie tylko podanie jedzenia, ale cały proces, który musi uwzględniać potrzeby, możliwości i ograniczenia danej osoby.

Jak nakarmić osobę leżącą – etapy

Karmienie osoby leżącej wymaga zachowania szczególnej ostrożności, aby zapewnić bezpieczeństwo, komfort i godność podopiecznego.

Oto podstawowe zasady i etapy tego procesu:

1. Przygotuj podopiecznego:

2. Ustaw odpowiednią pozycję: Jeśli to możliwe, unieś wezgłowie łóżka lub podeprzyj osobę poduszkami tak, by była w pozycji półsiedzącej (kąt ok. 45–60 stopni). To zapobiega zakrztuszeniu.

3. Głowa powinna być lekko pochylona do przodu, nigdy odchylona do tyłu.

4. Zadbaj o higienę. Umyj ręce i, jeśli to konieczne, zabezpiecz odzież pacjenta (np. śliniakiem, fartuchem jednorazowym, serwetką).

5. Sprawdź stan świadomości i gotowość do jedzenia. Osoba musi być przytomna i zdolna do przełykania.

   Podanie posiłku: 

6. Dobierz odpowiednią konsystencję jedzenia. Często konieczne jest zastosowanie pokarmów zmiksowanych lub półpłynnych, łatwych do przełknięcia.

7. Karm powoli i małymi porcjami, łyżeczka po łyżeczce, obserwując reakcje podopiecznego.

8. Pozwól na przełknięcie przed podaniem kolejnej porcji.

9. Mów spokojnie, zachęcaj i informuj, co podajesz.

10. Unikaj pośpiechu i zmuszania do jedzenia. Jeśli wiesz, że podopieczny przyjął za małą liczbę kalorii w ciągu dnia, zaproponuj mu coś, co zje z chęcią, lub np. nutridrink odpowiedni do jego diety.

11. Po posiłku pozostaw osobę w pozycji półsiedzącej przez ok. 30 minut, by zapobiec cofnięciu treści pokarmowej i zachłyśnięciu.

12. Wytrzyj podopiecznemu usta i okolice jamy ustnej.

13. Zanotuj ilość i rodzaj spożytego pokarmu, jeśli jest to wymagane w dokumentacji opiekuńczej.

    
    

    

Zwróć szczególną uwagę na:

• oznaki trudności w przełykaniu: kaszel, dławienie się, łzawienie, zmiana barwy głosu;

• stan jamy ustnej – resztki jedzenia mogą prowadzić do infekcji;

• alergie i przeciwwskazania dietetyczne.

Techniki nawadniania

Nawadnianie podopiecznego, zwłaszcza osoby zależnej lub leżącej, jest kluczowe dla zachowania zdrowia, sprawności organizmu i zapobiegania odwodnieniu. W zależności od stanu zdrowia i możliwości podopiecznego stosuje się różne techniki.

Techniki podawania płynów doustnie

• Ustaw podopiecznego w pozycji siedzącej lub półsiedzącej. Jeśli to niemożliwe lekko unieś głowę.

• Używaj odpowiednich naczyń: kubki z ustnikiem, butelki z rurką, specjalne kubki z zaworem.

• Podawaj małe porcje płynu (małymi łyczkami), powoli i regularnie.

• Obserwuj reakcje: upewnij się, że osoba przełyka bez trudności.

• Zachęcaj do picia: niektóre osoby trzeba często przypominać lub motywować do picia.

• Wskazówki:

• Dobrym wyborem są woda, herbatki ziołowe, owocowe, lekkie soki, zupy typu krem.

• Unikaj napojów gazowanych i zbyt gorących.

  
  

Nawadnianie przez żel lub pokarmy o dużej zawartości wody

U osób z trudnością w połykaniu (dysfagią) lub niechęcią do picia można stosować żele nawadniające, galaretki, kisiele, musy owocowe, owoce o dużej zawartości wody (np. arbuz, melon). Produkty te są łatwiejsze do przełknięcia i bardziej akceptowalne.

Ważne:

• Zwracaj uwagę na ewentualne objawy odwodnienia u podopiecznego: suchość skóry i błon śluzowych, ciemny mocz, senność, zawroty głowy, spadek ciśnienia.

• Regularnie kontroluj ilość wypijanych płynów (np. zapisując w dzienniku).

• Uwzględnij ograniczenia, np. choroby nerek, serca (gdzie nadmiar płynów może być niebezpieczny).