Jak prawidłowo podawać podopiecznemu leki?

Podawanie leków podopiecznemu jest jednym z kluczowych elementów opieki, szczególnie u osób starszych lub chorych. Wymaga to precyzyjności, odpowiednich umiejętności oraz dbałości o bezpieczeństwo podopiecznego.

Ogólne zasady podawania leków

• Zgodność z zaleceniami lekarza: Zawsze podawaj leki zgodnie z zaleceniami lekarza, uwzględniając dawkowanie, czas podania, częstotliwość oraz formę leku.

• Upewnij się, że znasz nazwę leku, jego przeznaczenie oraz możliwe skutki uboczne.

• Dokładność i bezpieczeństwo: Podawaj tylko te leki, które zostały zapisane dla danego podopiecznego.

• Sprawdzaj dokładnie etykiety leków przed ich podaniem.

• Zawsze podawaj leki o odpowiedniej porze dnia (np. rano, przed posiłkiem, po posiłku).

• Higiena: Przed podaniem leków, umyj ręce, aby uniknąć zanieczyszczenia.

• Załóż rękawiczki ochronne, zwłaszcza przy podawaniu leków do jamy ustnej, wstrzykiwaniu lub pielęgnacji urządzeń medycznych.

Podawanie leków doustnych (tabletki, kapsułki, syropy)

Podawanie tabletek lub kapsułek

• Przygotowanie leku:

  • Sprawdź nazwę leku, dawkę raz datę ważności.

  • Przygotuj szklankę wody.

• Pomoc podopiecznemu w przyjęciu leku:

  • Jeśli podopieczny nie może połknąć całej tabletki, sprawdź, czy można ją podzielić (niektóre leki można rozkruszyć, ale zawsze sprawdzaj instrukcję).

  • Upewnij się, że podopieczny nie ma trudności z połykaniem, a jeśli tak – spróbuj podać lek w formie rozpuszczalnej (woda, syrop).

  • Zachęć podopiecznego do wypicia szklanki wody, aby ułatwić przełknięcie.

Podawanie syropów

• Przygotowanie leku:

  • Sprawdź nazwę, dawkę leku, datę ważności i dokładnie odmierz ilość (najlepiej za pomocą miarki, łyżeczki dozującej).

• Pomoc w przyjęciu leku:

  • Podaj syrop bezpośrednio do jamy ustnej podopiecznego.

  • Upewnij się, że podopieczny nie ma trudności z połykaniem płynnych leków.

Podawanie leków do oczu, uszu, nosa

Podawanie kropli do oczu

• Przygotowanie:

  • Umieść podopiecznego w pozycji siedzącej lub leżącej, z głową odchyloną do tyłu.

  • Użyj rękawiczek, jeśli to konieczne.

• Technika podania:

  • Delikatnie unieś powiekę górną i wprowadź kroplę do worka spojówkowego, starając się nie dotykać oka.

  • Poproś podopiecznego, by zamknął oko przez chwilę po podaniu kropli.

  • Jeśli lek wymaga kilku kropli, zaczekaj kilka minut przed kolejnym podaniem.

Podawanie kropli do uszu

• Przygotowanie:

  • Podopieczny powinien być w pozycji leżącej lub siedzącej.

  • Sprawdź temperaturę kropli, aby były w temperaturze pokojowej (nie za zimne ani za gorące).

• Technika podania:

  • Delikatnie przytrzymaj małżowinę uszną, aby otworzyć przewód słuchowy.

  • Wprowadź odpowiednią liczbę kropli do ucha, delikatnie masując małżowinę po podaniu, aby rozprowadzić lek.

  • Pozwól podopiecznemu pozostać w tej pozycji przez kilka minut.

Podawanie kropli do nosa

• Przygotowanie:

  • Ułóż podopiecznego w pozycji siedzącej lub leżącej z lekko uniesioną głową.

• Technika podania:

  • Delikatnie unieś głowę podopiecznego, jeśli to możliwe.

  • Wprowadź krople do każdej dziurki nosa, unikając kontaktu z nozdrzem.

  • Zachęć podopiecznego, by przez chwilę pozostał w tej pozycji, aby lek mógł się wchłonąć.

Podawanie leków w formie zastrzyków (podskórnych, domięśniowych)

Podawanie zastrzyków podskórnych (np. insulina)

• Przygotowanie:

  • Załóż rękawiczki ochronne.

  • Sprawdź dawkę leku i przygotuj strzykawkę.

  • Ustal miejsce do podania (najczęściej brzuch lub ramię).

• Technika podania:

  • Wybierz miejsce w skórze i pilnuj fałd skóry palcami.

  • Wstrzyknij igłę pod kątem 45–90 stopni, zależnie od wskazań.

  • Po wstrzyknięciu leku powoli wycofaj igłę i delikatnie uciskaj miejsce podania.

Podawanie zastrzyków domięśniowych

• Przygotowanie: 

  • Wykonaj identyczne kroki jak przy wstrzyknięciu podskórnym, ale wybierz miejsce podania w mięśniu (np. pośladek lub udo).

• Technika podania:

  • Wstrzyknij igłę pod kątem 90 stopni w wybrane miejsce.

  • Upewnij się, że nie trafisz w naczynie krwionośne, a po podaniu powoli wycofaj igłę.

Ważne kwestie, na które trzeba zwrócić uwagę przy podawaniu leków

Obserwacja reakcji: Po podaniu leków zawsze monitoruj podopiecznego pod kątem ewentualnych reakcji alergicznych czy skutków ubocznych (np. zawroty głowy, swędzenie, wysypka).

Dokumentacja: Zapisuj czas, rodzaj leku, dawkę oraz wszelkie obserwacje związane z podaniem leku.

Komfort podopiecznego: Zawsze staraj się podać lek w sposób jak najmniej inwazyjny i jak najbardziej komfortowy dla podopiecznego.

Pamiętaj, że niezależnie od techniki podawania leku ważne jest, aby:

• chronić własne zdrowie (prawidłowa postawa, unikanie przeciążeń),

• dbać o godność podopiecznego (zasłanianie ciała, spokojne tempo pracy),

• zachować bezpieczeństwo pacjenta (zabezpieczenie przed upadkiem, odparzeniami, infekcjami).

Aleksandra Borkowska-Frołowicz