Pierwsza pomoc w opiece: jak rozpoznawać zagrożenia i jak reagować?

Codzienna praca opiekunów, asystentów i opiekunek niesie ze sobą ogromną odpowiedzialność – także za zdrowie, a niekiedy życie podopiecznych. Nagłe sytuacje kryzysowe mogą wydarzyć się w każdej chwili. Dlatego tak ważna jest nie tylko wiedza, ale i gotowość do szybkiego działania bez ulegania panice.

Poniżej znajdziesz konkretne wskazówki – jak rozpoznać objawy najczęstszych zagrożeń i co robić do czasu przyjazdu pomocy medycznej.

☎️ Zanim zadzwonisz po pomoc:

Pierwszy krok to sprawdzenie, czy podopieczny posiada przy sobie:

• saszetkę lub pojemnik z lekami, które przyjmuje na stałe,

• kartkę z rozpisanym dawkowaniem leków.

Podczas rozmowy z dyspozytorem numeru alarmowego (112), koniecznie podaj:

• dokładny adres, pod którym przebywa podopieczny,

• możliwie najprecyzyjniejszy opis objawów, które zaobserwowałaś/-eś.

Utrata przytomności – działaj natychmiast!

1. Sprawdź puls – najlepiej na nadgarstku lub szyi.

2. Sprawdź oddech – przystaw ucho do ust, obserwuj ruchy klatki piersiowej i oceń jakość oddechu (czy jest płytki, urywany, miarowy).

3. 3. Brak pulsu i oddechu? – rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową:

   1. 30 mocnych, rytmicznych ucisków mostka na wyprostowanych rękach,

   2. 2 oddechy ratownicze „usta–usta” (jeśli możliwe; jeśli nie – kontynuuj same uciski).

      
      

Pamiętaj – nie myśl o złamaniach żeber. Liczy się życie!

🧠 Udar mózgu – objawy, które musisz znać

• Nagłe drętwienie lub osłabienie kończyn – najczęściej po jednej stronie ciała.

• Opadnięcie kącika ust, asymetria twarzy.

• Trudności z mówieniem i rozumieniem słów (afazja).

• Zaburzenia widzenia – w jednym lub obu oczach.

• Zawroty głowy, ból głowy, utrata równowagi.

Mogą pojawić się również mniej oczywiste objawy: uporczywa czkawka, nagłe zmiany zachowania. Zadzwoń po pomoc jak najszybciej!

Do czasu przyjazdu karetki:

• Ułóż osobę w wygodnej pozycji.

• Jeśli nieprzytomna – ułóż w pozycji bocznej bezpiecznej.

🫀 Zawał serca – nie zwlekaj z reakcją

Typowe objawy:

• ból lub uczucie ucisku w klatce piersiowej (często promieniujący do ramienia, pleców lub szyi),

• duszność – zarówno w spoczynku, jak i przy wysiłku,

• zimne poty, bladość skóry,

• nudności, zawroty głowy, wymioty.

Twoja reakcja: natychmiast wezwij pomoc – numer 112!

🩸 Hiperglikemia – kiedy cukru we krwi jest za dużo

Objawy:

• nasilone pragnienie i oddawanie moczu,

• suchość skóry i błon śluzowych, odwodnienie,

• senność, zmęczenie, spadek masy ciała,

• w zaawansowanej fazie: bóle głowy, brzucha, nudności, przyspieszony oddech, śpiączka ketonowa.

Co robić:

1. Zmierz poziom cukru glukometrem.

2. Podaj dawkę insuliny zgodnie z zaleceniami lekarza i schematem przyjętym przez podopiecznego.

🩸 Hipoglikemia – zbyt niski poziom cukru

Objawy:

• głód, drżenie rąk, bladość, potliwość,

• niepokój, zaburzenia koncentracji, bełkotliwa mowa,

• zachowania agresywne, dezorientacja, a w ciężkich przypadkach – utrata przytomności.

Twoja reakcja:

• Natychmiast podaj cukier w łatwo przyswajalnej formie:

• łyżeczkę cukru rozpuszczoną w wodzie,

• miód lub dżem.

Uwaga! Unikaj twardych cukierków – mogą spowodować zadławienie!

🗣️ Zakrztuszenie 

Objawy:

Uporczywy kaszel, trudności w oddychaniu , „złapaniu powietrza”, niepokój, czasami zaczerwienienie twarzy

Twoja reakcja:

1. Pochyl podopiecznego do dołu, i klep ręką posuwiście w górę pleców, ewentualnie zastosuj chwyt Heimlicha: Stań za podopiecznym i obejmij ramionami jego tułów na wysokości nadbrzusza.

2. Pochyl osobę zadławioną do przodu, by ciało obce mogło wydostać się na zewnątrz układu oddechowego. Zaciśnij jedną rękę w pięść i przyłóż ją tuż pod mostkiem. Drugą ręką chwyć pięść i szybkim ruchem wgnieć ją do siebie i ku górze. Manewr ten sprawia, że znajdujące się w drogach oddechowych powietrze zostaje sprężone, dzięki czemu ciało obce może wydostać się na zewnątrz.

Każda sekunda ma znaczenie. Dobrze przeszkolony i uważny opiekun potrafi uratować życie – nawet zanim pojawi się profesjonalna pomoc.

Wspierajmy się nawzajem w zdobywaniu tej wiedzy i nie bójmy się jej używać!